रिसीवींग एंड ला मीच आहे रे

तुमच्या आमच्या सारख्या बऱ्याच घरात हे असे प्रत्यक्ष व देहबोलीतून ठसक्यात व्यक्त होणारे संवाद घडत असतातच. प्रसंग एक, माणसे प्रत्यक्ष दोन अप्रत्यक्ष दोन, काळाचे टप्पे दोन.

मुलाचे-विजयचे नुकतेच लग्न झालेले. सुनेने-रेवाने संध्याकाळी चहा केला, सगळ्यांना-म्हणजे सासू-सासरे, विजय व स्वतःला दिला. रिकामे कप आत नेऊन ठेवले, विजय व रेवा फिरायला बाहेर पडले.

जिना उतरताना रेवा विजयला म्हणाली, " येईलच हाक आता तुझ्या आईची, रेवा आधी वर ये. चहाचे भांडे, गाळणी व कपबश्या स्वच्छ विसळून जागेवर ठेव आणि मग कुठे जायचे ते जा. " हे तिचे सांगणे पुरे होतेय तोच खरचं आईची हाक आली आणि रेवा संतापली. विजयने थोडा प्रयत्न केला, " आई, अग आम्ही उतरलोत आता. आल्यावर पाहू." त्यावर आईचा कडक आवाज आला , " मी तुला हाक मारलेली नाही, रेवा येतेस ना?" रेवा वर गेली. सगळे काम आवरले आणि खाली उतरली. झाल्या प्रकाराने रेवाचा फिरायला जाण्याचा उत्साह कधीच संपला होता व त्याची जागा आता संताप, अपमानाने घेतली. विजयही थोडा अस्वस्थ झाला होताच. आईपण कधी कधी अतीच करते. काय झाले असते स्वतःच केले असते तर? नव्हते करायचे तर ठेवायचे तसेच रेवाने केले असते ना आल्यावर, पण छे! हट्टीपणा नुसता.

इकडे घरात सासूबाईंनी सुरवात केली, " पाहिलेत ना, कशी तणतणत आली आणि एकदाचे सगळे धुऊन आपटून गेली. काय चुकीचे सांगितले होते मी? चहाचे भांडे, गाळणे, कपबश्या तश्याच पडल्या की पटकन मुंग्या लागतात, शिवाय त्याला डागही पडतात. हातासरशी विसळून टाकले की पटकन होऊन जाते व पुढे काही निस्तरत बसावे लागत नाही. " सासरे म्हणाले, " अग हे सगळे तुझे बरोबर आहे गं, पण नसते आत्ता सांगितलेस तर काय बिघडले असते तुझे? रेवाचा चेहरा किती उतरला. आता कसले फिरणे? सगळा वेळ ते दोघेही हेच बोलत राहणार. " हयावर नेहमीप्रमाणे सासूबाईंनी मान उडवली आणि त्या निघून गेल्या.

पाहता पाहता रेवाच्या संसाराला पंचवीस वर्षे झाली. सासूबाईंच्या अनेक गोष्टी नकळत रेवाही करू लागली. काही गोष्टी त्याच्या त्यावेळी केल्याने होणारे फायदे ठळक दिसल्याने रेवाने ते सगळे स्वतःला शिकवले आणि आता ते पक्के भिनले होते. दिवस जात होतेच. पाहता पाहता मुलाचे लग्न झाले. जुई एकदम गोड मुलगी. खूप लाडात वाढलेली, शिवाय श्रीमंताची पोर. त्यातून पोराचे लव्हमॅरेज. रेवाने आधीच ठरवलेले कोणाच्याही स्पेसमध्ये आपली ढवळाढवळ करायची नाही.

एक दिवस संध्याकाळी अचानक जुईला चहा करायची लहर आली. जुई चहा करणार, ह्याचेच भरपूर कौतुक झाले. भारी क्रोकरीत एकदम थाटात चहा आला. मग ज्याने त्याने आपापला बनवून घेतला. तोवर तो बराच थंड झाला होता तरीही सगळ्यांनी खूप कौतुकाने प्यायला. डायनिंग टेबलवर व ओट्यावर सगळे तसेच टाकून जुई पोराबरोबर किती मोठे काम केले ह्या आनंदात पसार झाली.

ते उष्टे कप पाहून रेवाला सासूबाईंची खूप आठवण आली. तुमची त्या मागची भूमिका बरोबरच होती परंतु सांगण्याची पद्धत कडक. कालांतराने मला त्याचे फायदे कळले असले व आत्ता मीही तसेच सारे करत असले तरीही जुईला काही म्हणणार नाही. कधीतरी तिला कळेल. किंवा नाही कळाले म्हणूनही काही मोठे बिघडणार नाही. मात्र तिचे हे सुंदर दिवस परत येणार नाहीत. तेवढ्यात विजयने तिच्या पाठीवरून हात फिरवला. त्या स्पर्शातून सगळे भाव पोचले. रेवा मनमोकळे हसून म्हणाली, " विजय, जुईचे वागणे अगदी नॉर्मल व अपेक्षीत आहे. तसेच सासूबाईंचेही बरोबरच होते. फक्त दोन्हीत रिसीवींग एंड ला मीच आहे रे. "