शेअरींग

वर्षानुवर्षे शेअरींग करून लोक राहत आहेतच. खरे तर कुटुंबपद्धती म्हणजेही शेअरींगच आहे. नवरा-बायको यांनी शेअरींग केले म्हणूनच तर पुढे निर्माण झालेल्या सगळ्यांना शेअरींग म्हणजे काय आणि ते कसे करावे, करतच राहावे हे कळले. कधी आवडून तर कधी अंगवळणी पडलेय म्हणून तर अनेकदा नाईलाज म्हणून..... अगदी लहान बाळं म्हणजे वर्षासव्वावर्षाची झाली की त्यांना एखादी वस्तू, गोळ्या-चॉकलेट दिले की आई म्हणा बाबा कोणीतरी हात पुढे करून तिच वस्तू परत त्याच्याकडे मागते. क्वचित कधी बाळ देते पण बहुतेक वेळा हात मागेच घेते. म्हणजेच एक प्रकारे ह्या छोट्याश्या गमतीच्या कृतीतून पहिला धडा मिळतो बाळाला. आणि तोही लागलीच जीवनाचे सत्य दाखवून देतो. त्याला न आवडणारी गोष्ट असेल तर लागलीच देऊन टाकतो आणि आवडणारी असेल तर..... . पुन्हा पुन्हा मागितली तर शेवटी मोठे भोकाड पसरून निषेध नोंदवतो पण देत मात्र नाही. हा खरे तर एक मोठा गहन विषय आहे. त्यावर पुन्हा कधीतरी लिहीन. आज शेअरींग म्हणजे नोकरी-शिक्षण निमित्ताने चार अनोळखी लोक जेव्हा एकत्र राहतात तेव्हा काय काय महाभारत-रामायण घडत असते व नंतर ते आठवून आठवून फारच करमणूक होते त्याबद्दल. हे वाचता वाचता तुम्हालाही तुमच्या गमती आठवतील अन अजूनच जास्त हसू येईल.

तर एकदा एक माणूस.... म्हणजेच मी-रमेश, भारतातून अमेरिकेत यायला निघा्लोय. विमानतळावर जमलेल्या मोठ्या गोतावळ्याला टाटा, बाय बाय करून... आई-बाबांच्या डोळ्यातले पाणी, सांभाळून जा रे. यशस्वी हो. ( जणू काही युद्धावरच निघालाय.... अनोळखी देशात आपल्या माणसांना सोडून राहणे हे एक प्रकारे युद्धच म्हणायचे का? ) बायकोच्या डोळ्यात हुरहुर व आम्ही कधी येणार हे प्रश्नचिन्ह. पोरांच्या डोळ्यात आता बाबाची मजा... दररोज पिझ्झा, मॅक... काय कार्टी आहेत बाबा चाललाय दूरदेशी अन यांना पिझ्झा सुचतोय. मित्रमंडळीत थोडीशी असूया... चालायचेच. ती गृहीतच असते. मात्र प्रेमही असतेच ते अशावेळी दिसते. त्यांच्या सूचना.... जपून राहा रे. तिथे आम्ही नसणार तेव्हा उगाच राडे नकोत. आपण बरे की काम बरे असा राहा. आणि थोडा उपरोधिकपणा... आमची आठवण ठेवा नाहीतर तिकडे गेलास की कोण तुम्ही वगैरे प्रश्न तुला पडलेच ना तर इथे सुटिला आलास की तंगडे तोडून ठेवू तेव्हा..... मग पाठीवर दोन धपके, मिठ्या ...... शेवटी एकदाचा सगळ्यांचा निरोप घेऊन मी निघालो.

सुखरूप पोचलो. ऑफिसला जॉईन झालो. सुरवातीला ऑफिसनेच दिलेल्या एका अपार्टमेंट मध्ये राहायला आलो. इथे पोचणे-जॉईन होणे आणि अपार्टमेंट मध्ये जाणे हे एकाच दिवसात झाल्याने नक्की काय चाललेय याचे आकलन होण्याइतके त्राण राहिलेले नव्हतेच. एकतर तिथून निघण्याआधीचे चार दिवस इतके भयंकर फास्ट व ताणाचे होते. अनेक कामे, कुठेतरी मनाच्या तळाशी सगळे नीट होईल ना हे प्रश्नचिन्ह, आपल्या माणसांना सोडून जायचे तेही इतक्या लांब त्याचे दडपण, बायकोचे, आई-बाबांचे हजार प्रश्न आणि त्याची स्वतःलाही माहीत नसलेली उत्तरे.

जेमतेम चार-पाच तास मिळालेली झोप. त्यातही बायकोचे कुशीत शिरून रडणे. ( या बायकांना रडण्याशिवाय दुसरे काही येतच नाही. जरा कुठे जवळ घ्यायला जावे तर.... मरो त्यापेक्षा झोपावे म्हणजे निदान मला इतके वाईट वाटतेय तुम्ही दूर जाणार त्याचे अन तुम्हाला नको ते सुचतेय ..... अजून काय काय--( ते खाजगी आहे. सगळेच कसे सांगू तुम्हाला. अहो बायको अशावेळी कशी बोलते ह्याचा अनुभव तर तुम्ही ही घेतलाच आहे ना.... अगदी अगदी. डिट्टो... ) ऐकण्यापेक्षा झोप बरी. ) मग तिची कशीबशी समजूत काढणे. मग हा एवढा मोठा प्रवास. जेटलॅग कसा येतो ते अनुभवण्याची पहिलीच वेळ. गोळाबेरीज मन आणि शरीर आता काहीही समजून घेण्यापलीकडे पोचलेले आहे. तेव्हा अपार्टमेंट मध्ये पोचल्या पोचल्या समोर जो कोच दिसला त्यावर मी स्वतःला झोकून दिले. दोन मिनिटातच गाढ झोपलो.

केव्हातरी जाग आली. काळोख पडला होता. अग दिवा लाव की. अरे कोणी ऐकतेय का..... मी ही असा संध्याकाळचा झोपलोय का पहाट झालीय.... काय चाललेय काय? आता हे कोण गदागदा हालवतेय..... ( डोळे उघडून पाहतो आन ताडकन उठून बसतो. समोर एक अनोळखी चेहरा दिसतो. त्याच्याकडे बघतो मग आजूबाजूला नजर फिरवतो. हे कोणाचे घर अन हा कोण उपटसुंभ? एका क्षणात लक्षात येते.... आपण अमेरिकेत आलोय. आणि हाही आपल्यासारखाच दिसतोय. त्याच्याकडे पाहून हसतो. ) मग हाय- हेल्लो- जुजबी ओळख होते. तोवर आणिक एकजण येऊन पोचतो.

एका अपार्टमेंट मध्ये तीन जण अशी सोय असते. ते दोघेही साऊथवाले- व्यंकटेश व किशोर .... आंडूगुंडू. माझ्यासाठी सगळे एकाच मडक्यातले. दोनचार दगड घाला मडके हालवा की जो आवाज येईल .... पण साऊथवाल्यांसाठी हे गणित इतके सहज नाहीये. अर्थात हे मला ओघाओघाने कळत गेले. दोन बेडरूम्स, माणसे तीन. आता आली पंचाईत. प्रचंड थंडीचे दिवस. मी पडलो पुण्याचा अन हे दोघे चेन्नईचे त्यामुळे थंडीची कोणालाच सवय नाही. म्हणजे अशा हाडे फोडणाऱ्या थंडीची. हे दोघे आधीपासून राहत असल्याने व उगाच कोणाच्यातरी बेडवर झोपण्यापेक्षा सोफा बरा असा विचार करून मी इथेच बराय असे म्हणून त्यांचा बेडरूम्स शेअरींग प्रश्न मी झटक्यात निकालात काढून टाकला.

एकीकडे सारखी घराची-आई-बाबा-बायको, पोरं आठवून आठवून जीव कासावीस होत होताच. भूकही लागली होती. रागिणीने आज जेवायला काय बरे केले असेल असा विचार चालू असतानाच किशोरने सांबार-भात खातोस का असे विचारले. बापरे! सांबार-भात, आजवर तर कधीच खाल्ल्याचे आठवत नाही. भूक तर लागलीये , चला आज खाऊ उद्यापासून करू काहीतरी असे म्हणत मी उठलो. किशोर मला घेऊन किचन मध्ये गेला. पाणी प्यावे या विचाराने मी फ्रीज उघडला अन काय सांगू संपूर्ण ब्रह्मांडाचे दर्शन घडावे असा आ वासला.

फ्रीज उघडल्या उघडल्या डोळ्यांबरोबर नाकानेही ब्रह्मांड अनुभवले. एक थंडगार उग्र भपकारा आसमंत पुलकित करून गेला. सांबार-रस्सम-निरनिराळे भात, सांबार-भाताचे एकत्रित मिश्रण. दही नामक काहीतरी पांढरे, दुधाचा कॅन, ऑरेंज ज्यूस, रॉ भाज्या..... काही ठीक,काही सडलेल्या... देवा..... यावर ताण म्हणजे तीन चार डीश दिसल्या त्यावर दुसरी डीश टाकून झाकलेल्या होत्या. मी मनात विचार करत होतोच की हे काय असेल तोच किशोर ने एक डीश बाहेर काढली. त्यावरचे झाकण काढले तर आत कालवलेला काल रात्रीचा न संपलेला सांबार-भात होता. तो त्याने तसाच मायक्रोव्हेव मध्ये टाकला आता जेवण्यासाठी. मला ते पाहूनच असे काही मळमळले. रागिणीची प्रचंड आठवण आली. एक दिवस जरा कोशिंबीर नसेल किं वा खास आवडीची भाजी नसेल तर चिडणारा मी आणि आता हे असे जेवण....," किशोर, अरे मला ना भूकच नाहीये. मी झोपतो त्यापेक्षा. गूड नाइट." म्हणून मी त्या सांबार-भातापासून पळ काढला पण तो वास काही माझा पिच्छा सोडेना.

भुकेल्या पोटीच पण गाढ झोपलो. सकाळी लवकर जाग आली. उठून पाहिले तो व्यंकटेश किचन मध्ये खुडबुडत होता. मला उठलेला पाहून मॉर्निंग करून, आवर म्हणजे आपल्याला एकाच गाडीतून ऑफिसला जाता येईल अशी सूचना दिली. भरभर आवरून मी तयार होऊन आलो. चला आता कॉफी तरी घ्यावी म्हणून किचन मध्ये डोकावलो. व्यंकटेशने कॉफी, साखर दाखवले व दूध फ्रीजमध्ये आहे ते घे असे सांगून तो बूट घालायला गेला. भयंकर भूक लागलेली होतीच निदान मस्त कॉफी तरी ..... म्हणत एका कपात दूध ओतले..... इथले दूधही आपल्यापेक्षा वेगळे दिसतेय... साखर, कॉफी घालून व्यंकटेशच्या सूचनेप्रमाणे मायक्रोव्हेव मध्ये एक मिनिट ठेवून पहिला घोट घेतला अन हे काय.... आपण कॉफी पितोय का कॉफीच्या वासाचे ताक खरे तर नासलेले दूध पितोय हेच मला कळेना. तसाच घोट थुंकून टाकला. तोच किशोर आला. माझा भयंकर चेहरा व हातातला कॉफीचा कप पाहून म्हणाला, "अरे काय झाले?" सगळे ऐकून हळूच म्हणाला, " काय आहे ना त्या दुधाला आणून महिना होऊन गेलाय. आम्हाला कोणालाही लागतच नाही. तू जरा पाहून घ्यायचेस ना." हे एकले मात्र मला जे मळमळून आले.... . त्या दिवसापासून मी ब्लॅक कॉफी प्यायला सुरवात केली ते आजही तिच पितो आहे.

पहिल्या रात्री बेशुद्ध पडल्यासारखा झोपल्याने आसपासच्या घटना मला कळल्याच नाहीत. दुसऱ्या रात्री मात्र धमाल आली. बटाट्याच्या काचऱ्या व पाव खाऊन थोडे बरे वाटले मग थोडासा टिवी पाहून मी या जोडगोळीला गुडनाईट करून झोपलो. हीटर सुरू होता. साधारण साडेबाराच्या सुमारास दाणदाण चालत कोणीतरी बडबडते आहे असे वाटून मी दचकून उठलो. पाहतो तो काय, किशोर होता." ये पागल व्यंकटेश, इसको अक्कलही नही है. ८५ पे हीटर रखा है-- अरे चमडी जल जायेगा." असे म्हणत त्याने हीटरचे टेंपरेचर एकदम पासष्टावर नेऊन ठेवले. मी किलकील्या डोळ्यांनी पाहत होतो. तो गेला मीही गाढ झोपलो. जेमतेम अर्धा तासच मध्ये गेला असेल तोच व्यंकटेश तणतणत आला, " किशोर मै तुमको हमेशा बोलताय इतना टेंपरेचर कम मत रखो. मुझे ठंडी लगताय. ऐसे मे मर जायेगा एक दिन." आतून किशोरचा आवाज आला....," मर जायेगा.... पागल कुछ भी बकता है. सोने दे मुझे. " इकडे व्यंकटेशने पुन्हा हीटर पंच्याएशीवर नेऊन ठेवला. ही जुगलबंदी संपूर्ण रात्रभर सुरू होती. मी डोक्यावर पांघरूण ओढून या दोघांचा वेडेपणा पाहून पाहून दमलो पण हे दोघे थांबले नाहीत.

भांडी कोणी घासायची, कचरा कोणी उचलायचा, व्हॅक्युम कोणी करायचे पासून अगदी टीवीवर काय पाहायचे इथपर्यंत चाललेल्या हाणामाऱ्या पाहून मी चक्रावलो. तो सांबार-रस्समचा साठून राहिलेला व नव्याने भर पडत असलेला उग्र वास, दूध, ज्यूसचे नासून नासून शेवटी कशात रुपांतर होऊ शकते ते पाहून माझी त्यांच्याशी तुटलेली नाळ....क्लोजेट उघडले की कपड्यांनाही येणारा सांबाराचा वास, एवढेच काय कार्पेट, टॉवेल्स अगदी पाण्यालाही येणाऱ्या या वासाने माझे डोके असे काही भणभणून गेले. खरे तर लुसलुशीत डोसा, इडली, उपमा त्याबरोबर सांबार व पांढरीशुभ्र ओल्या खोबऱ्यावर तडका मारलेली चटणी हे माझे जीवलग पदार्थ. पण या भयंकर वासाने माझे सुख हिरावून घेतले.

अजून जर काही दिवस या वेड्यांबरोबर राहिलोच तर एकतर त्यांच्यासारखा होऊन जाईन किंवा वेडा तरी. मला दोन्हीही परवडण्यासारखे नसल्याने पंधरा दिवसात मी गाशा गुंडाळला व नवीन अपार्टमेंट शोधले. सुदैवाने इथे मला माझ्या सारखा पार्टनर मिळाला त्यामुळे काहीसे शेअरींग जमू लागले. अजूनही कधी कधी झोपेत मला त्या थंडगार सांबार-रस्सम-भाताच्या उग्र वासाने जाग येते अन मी दचकून उठतो... वाटते यमच घेऊन चाललाय अन जाता जाता टॉर्चर कसे असते याची एक झलक देतोय.