सत्य.....

सकाळपासूनच काही ना काही उलटसुलट घडत होते. त्यात नेमकी मोलकरणीने दांडी मारली. चडफडत वासंती आवरत होती. लेकाचे आवरून त्याला पाळणाघरात सोडून शाळेचा पहिला तास गाठणे आज जमणारच नाही. गेल्याच आठवड्यात मुख्याधापकांनी ताकीद दिली होतीच त्यात आज उशीर झाला तर...... " अरे, चल रे पटकन. किती चेंगटपणा करतोस. आवर ना. " पण छोटा आदी त्याच्याच नादात होता. कसेबसे त्याचे आवरून, डबे भरून घेतले. ढिगाने वह्या आणल्या होत्या घरी तपासायला त्या बॅगेत कोंबल्या, उरलेल्या हातात घेतल्या.

लोकांना वाटते, " शिक्षकाचे काम किती छान. मुलांना सुट्टी की तुम्हालाही सुट्टी. मज्जाच मज्जा. पण ह्या वह्या, पेपर तपासणे चालूच असते सुट्टीतही ते दिसत नाही कोणला. कारटी इतका उच्छाद मांडतात वर्गात की कधी कधी तर कसे आवरावे हेही कळत नाही. आणि या वह्या-पेपरातले अक्षर लावता लावता जीव मेटाकुटीला येतोय. अगदी सगळ्यांनाच जणू पुढे डॉक्टर व्हायचेय, त्याची जोरदार तयारी आतापासूनच चालू केलीये. अरे पण मी कुठे केमिस्ट आहे. काल डोके दुखलेय तेच अजून थांबले नाही तो पुन्हा भर नको. आदी, चला निघा आता. "

आदीला सोडून त्याच रिक्षाने वासंतीने शाळा गाठली. पहिली घंटा होऊनच गेली होती. अगदी बालबाल बचावले बाई आज. असे म्हणत वह्यांचा ढिगारा व बॅग सांभाळत ती तिसरीच्या वर्गात पोचली. प्रार्थना होईतोही पोरांना दम कुठे होता. त्यातही चुळबूळ, खुसखुस सुरू होतीच. सकाळी सकाळी उगाच ओरडायला नको म्हणून थोडे दुर्लक्ष करून ती खुर्चीत टेकली. चला आता पोरांच्या वह्या वाटून टाकाव्यात, असे म्हणत हाताला आली ती पहिलीच वही तिने उचलली आणि उघडली. किती गुण मिळालेत हे पाहावे म्हणून जरा चाळली आणि ती सटकलीच.

" ही माझी सही नाही आणि हे मार्कही मी तुला दिलेले नाहीत. खरे सांग तू केलीस ना माझी सही. " तरातरा रियापाशी जात चिडून वासंतीने विचारले. " नाही मॅडम, मी नाही केली सही. " तिसरीत शिकणारी रिया घाबरून म्हणाली. " किती खोटे बोलतेस गं, हेच शिकवले वाटते आईने तुला? आधी हात पुढे कर. कर म्हणते ना..... " रियाने कसाबसा हात पुढे केला तोच ’ फटाक-फटाक " वासंतीने चांगले दोन रट्टे मारले. रिया रडू लागली. " रिया, खरं सांग. खरं सांगितलेस तर मी माफ करेन तुला. अग काय विचारतेय मी. खोटे रडू नकोस. " " मॅडम, मी खरं सांगतेय. मी नाही हो सही केली. नका ना मारू मला. दुखतेय खूप. "

इतका खोटेपणा तोही या लहान वयात. वासंतीचा राग अनावर झाला, तिने खसकन रियाचा चिमुकला हात पुढे ओढून घेतला आणि सटासट मारतच सुटली. ताड, ताड, ताड,...... रियाला सहन होईना, डोळ्यातून अखंड पाणी ओघळू लागले. ती घाबरून गेली आणि मारही सहन होईना, शेवटी तिने कबूल करून टाकले की हो मी सही केली. हे ऐकताच वासंती मारायची थांबली. आसुरी विजयी मुद्रेने तिने म्हटले, " शेवटी सत्य आलेच ना बाहेर. मग हे आधीच कबूल केले असतेस तर.... " संपूर्ण वर्गाकडे एक नजर टाकून तिने रियाच्या वहीवर एक मोठी फुली मारून शून्य काढले आणि वही तिच्या बेंचवर आपटली.

दिवस फार धावपळीत गेला. संध्याकाळी थकून घरी पोचली. आजही पाचवीच्या वह्यांचा एक भला मोठ्ठा गठ्ठा होताच सोबत. वैतागून तिने टेबलवर तो आदळला तोच छोटा आदी पळत आला व वासंतीला बिलगला. तिने त्याला उचलून घेतले तोच त्याची नजर वह्यांवर पडली. " आई, मला ना तुझ्या वह्या तपासायला खूप आवडते. मलाही तुझ्यासारखे काम करायचेय. आजही देशील ना मला एक वही, प्लीज ना ममा...... " हे ऐकले आणि वासंती हबकली, " आदी, तू काल ही इथून वही घेतली होतीस का? " " हो..., अग खूप मज्जा आली. मी अगदी तुझ्यासारखीच चेक केली आणि तू कशी सही करतेस ना तशीच सही पण केली. दे ना ममा, आज पण एकच वही दे ना.... " हे ऐकले आणि वासंतीने बसकणच मारली. काय केले मी आज..... रिया.......

इकडे, रियाच्या आई-बाबांनी तिचा इतका लाल झालेला-सुजलेला हात पाहिला आणि त्यांना काहीच समजेना. पोर रडून रडून अर्धमेली झालेली. रियाचे आई-बाबा फार गरीब होते. आई चार घरची धुणीभांडी करी आणि बाबा वॉचमन होते शिवाय एका गॅरेजमध्येही काम करत होते. लेकीला चांगल्या मोठ्या नाव असलेल्या महागड्या इंग्रजी माध्यमाच्या शाळेत घातलेले. तिने खूप शिकावे मोठे व्हावे यासाठी दोघे ढोर मेहनत करत होते. आणि आज सुजलेला हात व मुसमुसणाऱ्या रियाला जवळ घेऊन तिच्या कोवळ्या हातावर मलम लावत आई करवादली, " जळ्ळली मेली ती शाळा आणि शिक्षण. काही नको. बस झालं. उद्यापासून माझ्याबरोबर चल मुकाट भांडी घासायला. मोठी आलीये शिकणारी. " रियाला छातीशी कवटाळून माय रडत राहिली.