जाता जाता एक नजर इथेही........

Sunday, December 5, 2010

शेंगोळे


थंडीची चाहूल लागली की शेंगोळ्यांची हमखास आठवण येऊ लागते. नुसत्या आठवणीनेही तोंडाला पाणी सुटते. करायलाही अतिशय सोपे व पटकन होणारे. थोडे तिखटच करायचे व वरून साजूक तूप घालून गरम गरम मटकवायचे. अहाहा!!!

वाढणी : तीन माणसांना एका वेळेस पुरावेत.

साहित्य :

तीन वाट्या कुळथाचे पीठ
पाव वाटी गव्हाचे पीठ
पाव वाटी दाण्याचे कूट
पंधरा ते वीस पाकळ्या लसूण वाटून
तिखट दोन चमचे ( सोसत असेल तर थोडे अजून घालावे )
हळद व हिंग अर्धा चमचा
चार वाट्या पाणी
नेहमीची फोडणी
चार चमचे तेल
स्वादानुसार मीठ
दोन चमचे तूप ( ऐच्छिक )
दोन चमचे कोथिंबीर

कृती :

परातीत कुळीथ व गव्हाचे पीठ, वाटलेला लसूण, एक चमचा तेल, हळद, हिंग, तिखट व स्वादानुसार मीठ व अगदी थोडेसेच पाणी घालून घट्ट मळून घ्यावे. नंतर हाताला तेल लावून मळलेल्या गोळ्यातून छोटासा गोळा घेऊन साधारण बोटाएवढ्या लांबीचे शेंगोळे वळावेत.

एक खोलगट पातेले किंवा कढई मध्यम आचेवर ठेवून तापली की तेल घालावे. तेल व्यवस्थित तापल्यावर नेहमीची मोहरी, हिंग, हळद व चमचाभर तिखट घालून फोडणी करावी. तित दोन चमचे कुळथाचे पीठ घालून तीन चार मिनिटे भाजावे. थोडा खमंग वास सुटला की दाण्याचे कूट घालून परतावे. दोन-तीन मिनिटाने त्यावर पाणी ओतावे व पाण्याच्या अंदाजाने मीठ घालून एक उकळी आणावी. उकळी फुटू लागली की वळून ठेवलेले शेंगोळे हलक्या हाताने पाण्यात सोडावेत. साधारण दहा ते बारा मिनिटात जठराग्नी खवळवणारा वास घरभर दरवळू लागेल. शेंगोळ्याचा छोटासा तुकडा खाऊन पाहावा. सहजी तुकडा तुटायला हवा. थोडेसे कच्चट वाटल्यास अजून पाच मिनिटे शिजू द्यावे. त्याचवेळी दोन चमचे तूप घालून ढवळून झाकण ठेवावे. आचेवरून काढून कोथिंबीर घालून गरम गरम वाढावे.

टीपा :

कुळथाचे पीठ विकत आणल्यास बरेचदा कचकच येतेच. अशा पिठाचे बनवलेले शेंगोळे खाववत नाहीत. रसभंग होतो. म्हणून शक्यतो पीठ दळून आणावे.

तिखटाचे प्रमाण जरासे जास्तच छान लागते. शेंगोळ्यात मीठ घातलेले आहे हे विसरू नये व त्या अंदाजाने पाण्यात मीठ घालावे.

तूप जरूर घालावे. स्वाद व वास अप्रतिम.

शेंगोळे ओलसरच असावेत. थोडासा रस्सा असतो ना तसे. मात्र शेंगोळ्यात आमटीसारखे पाणी नसावे.

’मोगरा फुलला ’ दिवाळी अंकात आहेच. खाऊगल्लीतही असावे म्हणून....

30 comments:

  1. व्वा व्वा! अगदी मटण कबाबच वाटतायत! :p

    ReplyDelete
  2. हा हा... आलीस का तू सामिषावर... :D

    धन्सं. :)

    ReplyDelete
  3. फोटो बघून अगदी तोंडाला पाणी सुटलं.

    माझ्या सासरी म्हणजे सोलापूरला शिंगोळ्या करतात. पण मुख्य ज्वारीच्या पिठाच्या. बरीचशी रेसिपी तुम्ही दिली तशीच पण दाण्याचा कूट नाही आणि आकार कडबोळ्यासारखा. फार चविष्ट लागतो.

    ReplyDelete
  4. मनस्विता तुझे स्वागत आहे व अभिप्रायाबदल धन्यू.

    अगं, मी ज्वारीच्या पिठाचे शेंगोळे माझ्या काकूच्या माहेरी खाल्लेत. तेही मस्तच लागतात. आणि जशी भाषा बदलते तशी थोडी थोडी करण्याची पध्दतही. सारेच चविष्ट. आपली त्यामुळे चैन. :)

    ReplyDelete
  5. च्यामारी तू तर लगेच फर्माईशी पुऱ्यापण करायला घेतलीस?? तुला माहिते न ही रेसिपी माझ्या सासरी हिट आहे पण मला इसके बारे मै कुछ पताच नही ते....मग कधी येतेस प्रात्यक्षिक करायला??

    ReplyDelete
  6. करना पडता हैं... :) प्रत्यक्ष नाही तरी तुझ्या या दिवसांमध्ये जालावरुन तरी...

    बाकी प्रत्यक्ष कधी भेटीचा योग आहे कोण जाणे... कदाचित लवकरच येईलही. धन्यू गं. सांभाळून मिटक्या मार हो... :P

    ReplyDelete
  7. शेंगोळे?? हे ऐकलं नव्हतं कधी.. पण कसलं भारी दिसतंय ग !!

    यापुढे तू खादाडी पोस्ट टाकलीस ना की सरळ एक पार्सलची व्यवस्थाही करत जा ;) (डोळा मारणारा स्मायली टाकला असला तरी आप्पून सिरीयस है)

    ReplyDelete
  8. रायगड जिल्हयात सहसा हा पदार्थ कुणालाच माहित नाही.पण पुणॆ जिल्ह्यातल्या ब-याच भागात हा पदार्थ करतात.आमच्याकडे दोन्ही हातात पिठाचा गोळा घेउन हात एकावर एक घासतात त्यामुळे खाली ४ते५ एमएम व्यासाची शेन्गोळि येतात.न तोडता त्याची एकावर एक अशा ७ते८ वेटोळी घालतात साधारण लम्बगोल आकारात.बाकी साहित्य सारखेच.

    ReplyDelete
  9. जो हुकुम आका... :D( btw, आका सध्या गायबच आहे का रे?? )

    ReplyDelete
  10. च्यँव च्यँव च्यँव च्यँव कट कट कट कट... नुसतीच खाण्याची ऍक्शन... ह्हुह...

    पाककृतीच्या पोस्टच्या कमेंटमधे जर मी घरचा पत्ता नमूद केला तर पार्सल घरपोच पाठवलं जाईल का??

    ReplyDelete
  11. jalandar, माझ्या घरी आपले स्वागत आहे. :)
    महाराष्ट्रात जास्ती करून देशावर केला जाणारा पदार्थ. थंडीत खासच लागतो.
    आभार आहेतच व पुन्हा भेटीचा योगही लवकर येवो.

    ReplyDelete
  12. सौरभ, अरे पार्सल कशाला... माझ्या घरापासून दोन तासाच्या परिघात् असशील तर जेवणाचे आमंत्रण कायमचेच. कधीही टपकू शकतोस.:)
    धन्यवाद रे.

    ReplyDelete
  13. :) thank you for the warm invitation...

    ReplyDelete
  14. आमच्यकडे थोड्या वेगळ्या पद्धतींचे होतात, जिन्नसही बहुदा वेगळा असेल पण चवीबद्दलची गॅरंटी सेम टू सेम... फार आठवण झाली...

    यापुढे तू खादाडी पोस्ट टाकलीस ना की सरळ एक पार्सलची व्यवस्थाही करत जा ;) (डोळा मारणारा स्मायली टाकला असला तरी आप्पून सिरीयस है) + इन्फिनीटी ;)

    ReplyDelete
  15. yammmmmm भरल्या पोटी भुक कडाडली...आधीच दोन दिवस झाले इकडे जाम थंडी पडायला लागलीआहे. त्यामुळे संध्याकाळाच्यावेळेस काहीतरी गरम आणि खमंग खावेसे वाटतेय...आता उद्याची संध्याकाळ कधी एकदा येतेय असं ालंय.

    ReplyDelete
  16. मी बहुतेक कधीच खाल्लेले नाहीत...आता सुट्टीत आईला करायला सांगेन! :D
    धन्स गं ताई!!

    ReplyDelete
  17. आप धन्यवाद. काश ये संभव होता... :)

    ReplyDelete
  18. शिनू, माझी आठवण काढून खा गं. :) धन्यू.

    ReplyDelete
  19. विद्याधर, आईला नक्कीच माहीत असतील. आवडले का ते कळव बरं का.
    धन्यवाद.

    ReplyDelete
  20. हं..... डोळ्याला त्रास आणि पोटाला उपवास.... णीषेढ

    ReplyDelete
  21. तुझ्या ब्लॉग ला लाखाच्या वर व्हिजिटर्स झालेत.. अभिनंदन..

    ReplyDelete
  22. णिशेधाचा स्विकार आहे. :) पुढच्या वेळी आपण जमून धमाल करू रे.

    धन्यवाद.

    ReplyDelete
  23. कुळथाचे पिठले माहीत होते शेंगोळे प्रथमच वाचले. जरुर करुन पाहीन.पाककृती बदद्ल धन्यवाद. आपले इतर लिखाणही फार छान आहे.
    नंदा.

    ReplyDelete
  24. नंदा ब्लॊगवर आपले स्वागत व आभार.
    जरूर करून पाहा. नक्कीच आवडतील. पुन्हा भेटूच. :)

    ReplyDelete
  25. तिथे कुठून मिळाल्या??? तू पण धन्य आहेस... आणि काल ते फोटो दाखवलेस त्यावरची पोस्ट कुठाय??? तुझेपण लिखाण कमी होत चाललंय... :(

    ReplyDelete
  26. उन्धीयोचे दिवस आले न .....

    ReplyDelete
  27. रोहन, हे मी नाशिकला असताना केलेले. :) आणि कुळथाचे पीठ तर मी घेऊन येतेच ना.

    हा हा... कालच्या फोटूची पोस्ट ना... टाकते टाकते.

    ReplyDelete
  28. उंधियोचे दिवस आलेत आणि चक्क यावेळी मुंबईतही गारवा जाणवतोयं. चैन आहे बुवा तुमची... :) आता तुम्हीच करा आणि मला डबा भरून धा्डा.

    धन्यवाद Rajiv. आठवणीने लिहीलेत खूप आनंद वाटला.

    ReplyDelete
  29. माझी बायो अगं ही पोस्ट कशी गं सुटली माझ्या नजरेतून.... अगं सगळ्यात आवडता पदार्थ कोणता याचेही उत्तर मी शेंगोळे असे देइन गं :) .... या पोस्टवर मी जन्मात निषेधायचे नाही गं बयो!!

    ReplyDelete
  30. शेंगोळ्याचे पीठ कसे तयार करतात

    ReplyDelete

आपापले रोजचे नियमित उद्योग नित्यनेमाने करत असताना अनेकविध घटना स्वत:च्या आयुष्यात व आजूबाजूला घडत असतात. त्या मनावर कधी ठळक छाप ठेवतात तर कधी कुठेतरी अंधूक नोंद होते. वेगवेगळ्या मन:स्थितीत त्या नोंदी पुन्हा पृष्ठावर येतात... त्यांचा धांडोळा घेण्याचा हा प्रयत्न.

आपण आवर्जून वाचलेत, अभिप्राय दिलात, मन:पूर्वक आभार !