गुळाची पोळी

संक्रांत आणि तिळाचे लाडू, वड्या, तिळगूळ, गुळाची पोळी हे समीकरण अगदी हवेहवेसेच. वर्षभरात आपण चिक्की किंवा वड्याही खातो पण सहसा गुळाची पोळी केली जात नाही. माझ्याकडून तरी नाही होत. तसेच आपल्याकडे या सगळ्या परंपरांमागेही एक धारणा दडलेली आहे. थंडीचा कडाका पडलेला असतो. त्वचा फार कोरडी, शुष्क जाणवते. शरीराला उष्णतेची, इंधनाची गरज तीव्रतेने जाणवते. मला आठवतेय माझी आजी दर शनीवारी न चुकता वाटीत खोबरेल तेल घेऊन गरम करून संपूर्ण अंगाला लावत असे. ८४ वर्षापर्यंत तिच्या त्वचेची तकाकी आणि पोत इतका सुंदर होता. रोज मॉश्चरायजर लावले तरी तेलाइतका परिणाम बहुदा होत नाही. आजी, आई न चुकता संक्रांतीला वड्या, लाडू व गुळाची पोळी करतच करत. विशेषतः: पोळी हटकून होत असे. आई अजूनही करते. आजकाल घरटी माणसांची संख्या रोडावत चालली आहे. दोघच दोघं. असे घाट घालावा तर खाणार तरी कोण असा प्रश्न पडतोय. पण तरीही ही गुळपोळी, होळीला पुरणाची पोळी, पाडव्याला श्रीखंड, गणपतीला मोदक व दिवाळीचा फराळ करायचाच असे ठरवून टाकलेय. या गोष्टी वारंवार होत नसल्याने दरवेळी थोडीशी धाकधूकच वाटते. तश्यांत जर केल्याच गेल्या नाहीत तर जमायच्याच नाहीत आणि इथे विकत मिळणार नाहीत.

" संक्रांतींच्या मन:पूर्वक शुभेच्छा!!! "

" गुळाची पोळी अतिशय खुसखुशीत, खमंग झालीये. ती खाऊन तोंड गोड करा आणि गोड बोला !!! "

साहित्य :

पिवळा गूळ चार वाट्या

अर्धी वाटी खसखस,

अर्धी वाटी चण्याच्या डाळीचे पीठ

दोन चमचे तीळ भाजून पूड करून

तांदळाची पिठी एक वाटी

सहा वाट्या कणीक

एक वाटी तेल

चवीपुरते मीठ

एक चमचा वेलदोड्याची पूड

दोन चमचे बदाम+काजूची पूड ( ऐच्छिक )

कृती :

फार कडक नाही व लिबलिबीतही नाही असा चांगल्या प्रतीचा मऊसर पिवळा गूळ किसून घ्यावा. कुटूनही घेऊ शकतो. मात्र कुटताना खलबत्त्यात थोडे तेल घालावे म्हणजे खाली चिकटणार नाही. मी गूळ किसून घेते. खसखस व तीळ मंद आचेवर भाजून पूड करावी. डाळीचे पीठ चमचाभर तेलावर बदामी रंगावर आंच मंद ठेवून पक्के भाजावे. किसलेला ( वा कुटलेला ) गुळात खसखस+तिळाचे कूट, डाळीचे पीठ, वेलदोड्याची व बदाम+काजूची पूड घालून चांगले मळावे. गुळात खडे, गठुळ्या बिलकूल नसाव्यात. एकसंध गोळा व्हायला हवा. अन्यथा लाटताना हटकून चिरा पडतील.


कणकेमध्ये अर्धी वाटी तेल गरम करून घालावे. चवीपुरते मीठही घालावे. कणीक घट्ट भिजवावी. गुळाचे मध्यम आकाराचे गोळे करून घ्यावे. कणकेचेही गोळे करून घ्यावेत. एका पोळीला दोन गोळे हवेत व त्यातील एक गुळाच्या गोळीपेक्षा किंचित मोठा असावा. कणकेच्या दोन गोळ्यांमध्ये गुळाची गोळी ठेवून दोन्ही कडा नीट जुळवून बंद करून घ्याव्यात. तांदुळाच्या पिठीवर हलक्या हाताने पातळ पोळी लाटावी. पोळी लाटताना गूळ नीट कडेपर्यंत पसरेल असे पाहावे.


तवा गरम करून घेऊन मध्यम आंचेवर हलकेच पोळी टाकून दोन्ही बाजूने खमंग भाजून घ्यावी. पातळ केलेले तूप त्यावर पसरवून गरम गरम खावी. गुळाची पोळी थंड झाली तरी छान लागते. आता घरोघरी मायक्रोव्हेव आहेत. टिशू पेपरमध्ये गुंडाळून तीस सेकंद ठेवून खाल्ल्यास नुकतीच केल्यासारखी चव लागेल. शिळी गुळाची पोळीही अप्रतिम लागते. थोडक्यात काय कशीही खाल्लीत तरी आवडणारच. :)

टीपा :
  
गूळ चांगला असणे हे फार महत्त्वाचे आहे. ओला जास्त आंबल्यासारखा वास येणार गूळ अजिबात घेऊ नये. तसेच अतिशय कोरडा, कडक गूळही घेऊ नये. गूळ फार वेळ किसून-कुटून उघडा ठेवून देऊ नये.


कणकेत तेलाचे मोहन घालायलाच हवे. हा पदार्थ फारच क्वचित केला जातो त्यामुळे तो करताना उगाच हात आखडता घेऊ नये. जे गरजेचे आहे ते तितक्या प्रमाणात घातले नाहीतर सगळे मुसळ केरात. पोळी लाटतानाच जर फुटली, चिरा गेल्या तर मग ती भाजताना फार कटकट होते.

गुळाची पोळी खाताना भरपूर साजूक तूप घालून खावी. मनात डाएटाचा विचार अजिबात आणू नये. :)