फणसाची भाजी

साकट्या फणसाची भाजी

वाढणी : आवडीनुसार व उपलब्धतेवर अवलंबून

साहीत्य:

साकट्या फणसाच्या फोडी किंवा मोठे तुकडे घ्यावेत.

फणसाच्या जोडीला घालण्यासाठी ओले वाल किंवा ओला मटार घालावा. ( साकट्याच्या फोडी चार वाट्या भरल्या तर एक वाटी किंवा त्यापेक्षा थोडेसे जास्त वाल/मटार घ्यावेत. या दाण्यांमुळे चवीत भर पडते आणि मुख्य म्हणजे भाजी वाढते!! काहीही भर नाही घातली तरी चालते.),

फोडणीसाठी:

भरपूर गोडे तेल (नेहमीच्या भाज्यांपेक्षा ह्या भाजीला तेल जास्त लागते.) मोहरी, हिंग, हळद, सुक्या लाल मिरच्या.

भाजीसाठी:

थोडे लाल तिखट, मीठ, गूळ (हिला गूळ भरपूर लागतो. पण आपल्या आवडीप्रमाणे कमी-जास्त घालावा. हिला कोणत्याही मसाल्याची गरज नसते पण पाहिजेच असेल तर आवडीप्रमाणे मसाला घालावा.)

कृती:

साकट्या फणसाच्या फोडी किंवा मोठे तुकडे कुकरमध्ये उकडून घ्यावे. वाल किंवा मटार असल्यास तेही उकडावे. उकडताना पाण्याचा हबका मारावा. साकट्याचे तुकडे मोठे असल्यास ठेचून घ्यावे. फोडीही थोड्या ठेचाव्या म्हणजे भाजी चांगली मिळून येते.

पातेल्यात/कढईत तेल घालून ते चांगले तापले की मोहरी-हिंग-हळद यांची फोडणी करावी. फणस आणि दाणे एकत्र करून फोडणीस टाकावे. थोडेसे पाणी घालून शिजू द्यावे. नंतर लाल तिखट, मीठ व गूळ घालून परत एक सणसणीत वाफ आणावी. आधीच फोडी उकडून घेतल्या असल्यामुळे भाजी पटकन शिजते.

वरून घालावयाची फोडणी :

लहान कढईत जरा जास्तच तेल घालून नेहमी करतो तशीच मोहरी, हिंग, हळदीची फोडणी करावी. (फोडणी जास्त झाली तरी ती ठेवता येते आणि दुसऱ्या कोणत्याही पदार्थावर घेता येते. फणसाच्या भाजीलाच संपली पाहिजे असे नाही.) त्यात सुक्या लाल मिरच्यांचे तुकडे घालावे. किंचित काळसर रंग येऊ द्यावा. ही फोडणी अतिशय खमंग लागते. पानात भाजी घेतल्यावर आवडीप्रमाणे वरून फोडणी घालून घ्यावी.

साकट्या फणसाची भाजी

ही भाजी म्हणजे कोकणची खास देणगी आहे. कितीही केली तरी अपुरीच वाटणारी आहे. कारण सकाळी खाल्ली तरी पुन्हा रात्री किंवा दुपारीही नुसतीच वाटीत घेऊनही खावीशी वाटणारी आहे. फणसाच्या दिवसात कमीत कमी ४/५ वेळा तरी व्हायलाच हवी. तरच जीभ काहीशी तृप्त होते.

कोवळ्या फणसाची भाजी

साकट्या फणसाच्या भाजीप्रमाणेच भाजी करावी. लहानलहान कोवळे गरे आणि कोवळ्याच आठळा असल्याने थोडी वेगळी लागते. पण याचीही चव जिभेवर रेंगाळत राहणारीच आहे हे नक्की!!

कच्च्या फणसाच्या गऱ्यांची भाजी

वाढणी : आवडीनुसार व उपलब्धतेवर अवलंबून

साहित्य:

कच्च्या फणसाच्या आठळा काढलेल्या गऱ्यांचे १ इंच लांबीरुंदीचे तुकडे , ठेचलेले किंवा चिरलेले आठळांचे बारीक (शेंगदाण्याच्या आकाराचे) तुकडे, (या भाजीत भरीला काही घालत नाहीत.)

फोडणीसाठी:

भरपूर गोडे तेल (नेहमीच्या भाज्यांपेक्षा ह्या भाजीला तेल जास्त लागते.) मोहरी, हिंग, हळद, चारपाच सुक्या लाल मिरच्या.

भाजीसाठी:

थोडे लाल तिखट, मीठ, गूळ (हिला गूळ भरपूर लागतो. पण आपल्या आवडीप्रमाणे कमी-जास्त घालावा. हिलाही कोणत्याही मसाल्याची गरज नसते पण पाहिजेच असेल तर आवडीप्रमाणे मसाला घालावा.)

कृती:

ठेचलेले किंवा चिरलेले आठळांचे बारीक तुकडे कुकरमध्ये थोडेसे पाणी घालून उकडून घ्यावे. गऱ्यांचे तुकडे उकडायची गरज नाही कारण ते लवकर शिजतात. पातेल्यात/कढईत मोहरी-हिंग-हळद यांची फोडणी करून त्यावर फणसाच्या गऱ्यांचे तुकडे आणि उकडलेले आठळांचे तुकडे एकत्र करून फोडणीस टाकावे. त्यावर लाल तिखट व थोडेसे पाणी घालून शिजू द्यावे. आठळा उकडून घेतल्या असल्या तरी काही वेळा टणक राहतात. त्या नीट शिजल्या तर काजूंसारख्या चवदार लागतात. अर्थात जास्त शिजून त्यांचे पीठ होणार नाही याची काळजी घ्यावी. नंतर मीठ व गूळ घालून मंद आचेवर परत चांगली वाफ आणावी. भाजी तयार झाली.

वरून घालावयाची फोडणी :

लहान कढईत जरा जास्तच तेल घालून फोडणी करावी. (फोडणी जास्त झाली तरी ती दुसऱ्या कोणत्याही पदार्थावर घेता येते. फणसाच्या भाजीलाच संपली पाहिजे असे नाही.) त्यात सुक्या लाल मिरच्यांचे तुकडे घालावे. किंचित काळसर रंग येऊ द्यावा. फोडणी खमंग लागते. पानात भाजी घेतल्यावर आवडीप्रमाणे वरून फोडणी घालून घ्यावी.

गरे आपल्या मूळ रंगामुळे आणि हळदीमुळे पिवळेपिवळे, आठळा मधूनच पांढऱ्या, मधूनच लालसर आणि मिरच्यांचे तुकडे लालचुटुक खमंग तळलेले असल्यामुळे ही भाजी दिसतेही अगदी देखणी! आणि चवीबद्दल काय सांगणार? मऊ लुसलुशीत गरे आणि काजूगरासारखे खमंग-गोड आठळाचे तुकडे!! पहिल्या दोन्ही भाज्यांपेक्षा पूर्णपणे वेगळी दिसणारी आणि वेगळी लागणारी फणसाच्या गऱ्यांची भाजी. कधीच संपू नये असे वाटणारी!!

टीपा:

कुठल्याही फणसाची भाजी करताना फोडी, तुकडे, अठळा ठेचायला विसरू नये. त्यामुळे त्या लवकर शिजतात व भाजी मिळूनही येते.

ही भाजी वर्षातून अगदीच एखाद दोनदाच होत असल्याने वरून घालावयाची फोडणी करताना तेल जरा तब्येतीतच घालावे. कमी तेल घालून फोडणी केल्यास ती तितकीशी चमचमीत लागत नाही.

ओला मटार/ वाल घालताना त्यांची चव पुढे येणार नाही इतपतच घालावेत. नाहीतर धड ना फणसाची चव धड ना वालाची चव.

या भाजीला कुठलाही मसाला शक्यतो घालूच नये. त्याने फणसाची मूळ चव मारली जाऊ शकते.